Waternet werkt in opdracht van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht aan het verbeteren van de waterkwaliteit in de Oostelijke Vechtplassen.  Ook de Loosdrechtse Plassen liggen in dit gebied. We willen hier de waterkwaliteit verbeteren zodat de plantengroei en biodiversiteit toeneemt. Dit is niet alleen goed voor de natuur, maar ook voor recreatie en wonen in en om de plassen. Wij doen dit samen met een groot aantal partijen waarmee we afspraken (U verlaat deze site) hebben gemaakt over de ontwikkeling van de natuur, de waterkwaliteit en de waterrecreatie. Het gebied kampt namelijk al jaren met achterstand. De kwaliteit en beheer van natuur, water en openbare ruimte kunnen beter. Watersport en recreatie ondervinden hinder van bagger doordat er ondiepe delen ontstaan. Doordat we het samen aanpakken kunnen we grote opgaven zoals het uitbaggeren van de plassen, de aanpak van het zwevende slib, de verbetering van de waterkwaliteit en de ontwikkeling van waterplanten realiseren.

Waarom is dit nodig?

De waterkwaliteit in de Oostelijke Vechtplassen is volgens de Europese regels niet goed genoeg. De Europese Kaderrichtlijn Water [KRW] beschrijft waar de waterkwaliteit aan moet voldoen. Het water is nu niet helder genoeg zodat planten er moeilijk kunnen groeien. Volgens de KRW zou 25% van de waterbodem in de Loosdrechtse plassen begroeid moeten zijn met waterplanten. Zo ontstaat een gezond aquatisch evenwicht in de plas voor zowel planten als dieren. Dat is nu niet het geval.

Wat gaan we doen?

We nemen maatregelen om het doorzicht (helder water) van de plassen te verbeteren. Zo dringt wel voldoende licht tot op de bodem van de plassen door en kunnen waterplanten daar weer groeien. Vooral zwevend slib en fosfaat zorgen voor troebel water. Daarom pakken we dit nu aan. En er wordt gebaggerd waar te veel slib ligt. Dit is vooral langs de randen van de plas en de eilanden, waar het slib zich verzamelt.

Hoe doen we dit?

Verbeteren Waterkwaliteit
De aanpak bestaat uit vier onderdelen:

• Vermindering fosfaatbelasting: fosfaat is een voedingsstof voor algen en algen maken het water troebel. We willen het fosfaat zoveel mogelijk uit het water halen voordat het de plassen instroomt. We hebben deze maatregelen al voor een deel uitgevoerd. We kijken nu nog naar de aanvoer van water uit het oostelijk deel van het gebied.
• Dynamisch slibmodel: het model berekent het effect van wind, golfslag en stroming op de opwerveling en de verspreiding van slib in de plassen. Met dit model kunnen omvang en effecten van maatregelen vooraf in beeld worden gebracht. Dat is nodig om de juiste locaties voor de maatregelen te vinden. Om het model te ijken hebben we in 2020 extra metingen in de plassen gedaan.
• Aanleg van luwtestructuren: Denk bijvoorbeeld aan een rietkraag, palen in het water of een drijvende constructie.
  Een luwtestructuur breekt de golfslag en vermindert hierdoor de opwerveling van slib op de bodem van de plassen. We onderzoeken nu met het dynamisch slibmodel hoe we de luwtestructuren kunnen aanleggen.
• Pilot waterplanten: onderzoek en het testen van maatregelen die de vestiging en groei van waterplanten bevorderen. Waterplanten zijn nodig voor een gezond ecosysteem en zorgen er ook voor dat slibdeeltjes worden vastgehouden en het water helder wordt en blijft.

Baggeren

De Provincie Noord-Holland heeft een projectteam opgericht dat verantwoordelijk is voor het baggeren van de Loosdrechtse plassen en de Drecht en werkt hierin nauw samen met Waternet/Waterschap Amstel, Gooi en Vecht. Het baggeren start in 2022. Zo worden de plassen weer beter bevaarbaar. De bagger hoopt zich namelijk op en zorgt voor ondiep water.

Vooraf aan het baggeren
Vooraf aan het baggeren is de waterbodem uitgebreid onderzocht. De kwaliteit van de bagger is per deellocatie in kaart gebracht. Zo kunnen we bepalen waar de bagger straks mag worden opgeslagen. Denk aan een weilanddepot of een tijdelijke opslagplaats. We willen de bagger ook gebruiken voor het herstel van legakkers en voor de aanleg van natuurvriendelijke oevers.
Het baggerwerk wordt met oog voor de natuur en de waterrecreatie uitgevoerd. We houden daarbij rekening met de kansen voor waterplanten.

Baggeren in fases
We baggeren in drie fasen. Hierdoor zijn er minder risico’s op vertraging, blijft er tempo in het project en leren we van voorgaande fasen.
Lees hier meer over de aanpak van het baggeren. (U verlaat deze site)  

Planning zwevend slib

2020 en 2021 stonden vooral in het teken van nader onderzoek en uitwerking van de plannen. In de winter van 2020 en 2021 deden we metingen aan de golfslag, zwevend slib en licht onder water om het slibmodel daarmee te ijken en goed te keuren. Het model kan nu gebruikt worden om het effect van maatregelen in beeld te brengen. Op basis van dat inzicht kunnen we de plannen voor aanleg van luwtestructuren verder vormgegeven. Lees hier meer over het onderzoek.

Ondertussen denken we al wel na over verschillende mogelijkheden om permanente of drijvende luwtestructuren aan te leggen. Naast licht kunnen ook andere factoren de groei van waterplanten beïnvloeden. Denk bijvoorbeeld aan graas door vogels of vissen, de bodemstructuur (slap slib), stroming en bedekking door slibafzettingen. Daarom starten we in 2021 met een paar experimenten om te onderzoeken hoe we de vestiging en groei van waterplanten kunnen bevorderen.
In 2018-2020 onderzochten we in de Stichts Ankeveense en Loosdrechts Plassen de groei van waterplanten in vegetatiekooien. Er was een verschil te zien tussen de plantengroei in kooien en de plantengroei buiten kooien (blanco’s). Waarschijnlijk wordt dit verschil veroorzaakt door graas door organismen.

Zie ook de website van de Provincie Noord-Holland. (U verlaat deze site)

Planning baggeren

Zie website van de Provincie Noord-Holland. (U verlaat deze site)

Met wie werken we samen?

Waternet/waterschap AGV werkt samen met overheden, bewoners, ondernemers en natuurorganisaties om de kwaliteit van de natuur en het water te verbeteren. Dit is in december 2017 vastgelegd in een Gebiedsakkoord Oostelijke Vechtplassen met 21 partijen. Deze partijen hebben de intentie uitgesproken om een groot aantal uitdagingen samen aan te pakken.
De Oostelijke Vechtplassen is een prachtig gebied met veel natuur en geschiedenis. Met veel ruimte voor varen en ontspanning. Dit moet ook zo blijven. Daarom werken we samen om bestaande problemen op te lossen. Hiervoor is in totaal 77 miljoen euro uitgetrokken. De komende jaren worden onder andere nieuwe natuur ingericht, legakkers hersteld en het baggeren in de Loosdrechtse Plassen aangepakt.
Ook komen er meer mogelijkheden voor watersport en andere recreatie, zoals aanlegplekken voor pleziervaart en nieuwe vaar-, wandel- en fietsroutes. Dit helpt ook de ondernemers in het gebied om een goede boterham te verdienen. Bij de uitwerking van de projecten is er volop ruimte voor belanghebbenden om mee te denken. Al deze projecten samen zorgen ervoor dat we in de toekomst nog meer van de Oostelijke Vechtplassen kunnen genieten.

Meer informatie?

Heeft u vragen over het baggeren? Neem dan contact op met projectleider Fred de Haan: [email protected]

Heeft u vragen over de aanpak van zwevend slib en waterplanten? Neem dan contact op met projectleider Jacques van Alphen : [email protected] 
U kunt ook met de Klantenservice van Waternet bellen via T: 0900 9394 en vragen naar de projectleider.