Wat doet Waternet om PFAS uit drinkwater te halen?

PFAS zijn stoffen die slecht afbreken in het milieu. Daarom willen we ze zoveel mogelijk uit bronnen voor drinkwater halen. De Nederlandse drinkwaterwet stelt eisen aan hoeveel PFAS er in drinkwater mag zitten. Ons water voldoet daaraan. Maar we willen verder gaan. Daarom verbeteren we onze verwijderingstechnieken, doen we onderzoek en werken we samen met andere partijen. Ook willen we dat PFAS helemaal wordt verboden. Want wat niet in onze bronnen komt, hoeven we er ook niet uit te halen.

Hoe halen we PFAS uit ons water?

Zuivering met actieve koolfilters

Sinds 2022 maken we filters in onze waterzuivering vaker schoon. Dit zijn filters gevuld met actieve kool: een soort korrelige koolstof die ongewenste stoffen uit het water haalt, zoals PFAS.

Hoe werkt het? PFAS-deeltjes blijven plakken aan de koolstof in het filter. Door het filter vaker schoon te maken, halen we meer PFAS uit het water.

Proef met membraantechnologie

In 2025 starten we met een proefinstallatie. Daarin testen we nieuwe technieken zoals:

• Ultrafiltratie
  Een zuiveringstechniek waarbij water door een heel fijn filter stroomt. Het verwijdert kleine deeltjes zoals bacteriën en virussen.
• Membraanceltechnologie
  Een methode waarbij water met hoge druk door een speciaal membraan wordt geperst. Zo blijven bijna alle verontreinigingen, zoals zouten en PFAS, achter.
• Schoonmaken met UV-licht.
  Een vorm van licht die bacteriën, virussen en schimmels inactief maakt. UV-desinfectie gebeurt zonder chemische middelen.

Met deze methoden willen we in de toekomst nog meer PFAS uit het water halen  waarvan we drinkwater maken.

Onderzoek en samenwerking

Waternet werkt samen met andere organisaties en onderzoekt manieren om PFAS nog beter uit water te halen. Een overzicht:

1. PFAS verwijderen met schuim

Samen met een Britse universiteit onderzoeken we of we PFAS uit water kunnen halen met schuim. PFAS blijft namelijk graag zitten op de overgang tussen water en lucht. Als we lucht door het water blazen, komt PFAS in het schuim terecht. Dat schuim kunnen we daarna weghalen.

2. Op zoek naar nieuwe materialen

Waternet werkt mee aan het Europese project ToDrinQ. Dit project wil het drinkwater in Europa schoner maken. Samen met TU Delft onderzoeken we stoffen waar PFAS zich goed aan kan binden. Deze stoffen heten adsorbenten. We zoeken in dit project naar materialen die nog beter werken dan actieve kool. Verschillende universiteiten, bedrijven en waterbedrijven uit vijf landen doen mee. Het project is begonnen in 2023.

3. PFAS afbreken met een kogelmolen

In dit onderzoek testen we of we PFAS uit afvalwater kunnen vernietigen met een draaiende trommel vol metalen kogels. Dit heet een kogelmolen. De kogels malen PFAS fijn. Op kleine schaal testen we of PFAS op een duurzame manier vernietigd kan worden. Ook kijken we hoe duurzaam deze methode is. Adviesbureau Witteveen+Bos geeft leiding aan dit onderzoek. Het onderzoek wordt ondersteund door drinkwaterbedrijven Waternet, Evides, drie waterschappen, de provincie Zuid-Holland, Renewi en STOWA.

4. Suikerachtige stoffen

In het project SYROP werken we aan nieuwe adsorbenten (stoffen waaraan PFAS blijven kleven) op basis van suikermoleculen. Met hulp van slimme computerberekeningen kiezen we de beste stoffen. Daarna testen we deze in het lab en in kleine installaties. Dit doen we samen met TU Delft, Witteveen+Bos en het Amerikaanse bedrijf CycloPure.

5. PFAS-spreekuur en nieuwe regels

Waternet doet mee aan veel onderzoeken over PFAS. Dit gebeurt ook vaak in verschillende landelijke werkgroepen (bv. Rijn-West en de Unie van Waterschappen), met aandacht voor de Kaderrichtlijn Water (KRW). Er is regelmatig overleg met het ministerie en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Tijdens dit ‘PFAS-spreekuur’ bespreken we nieuwe ontwikkelingen en delen deze met het ministerie. Ook komen er landelijke werkgroepen over stoffen, zoals PFAS, vanuit de KRW.

Lees meer over de Kaderrichtlijn Water (U verlaat deze site)

Voor vergunningen en toezicht op het lozen en uitstoten van PFAS zijn nog niet altijd duidelijke regels. Zo staan sinds november 2024 alle PFAS op de lijst met Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS). Daardoor zijn er nu strengere regels voor PFAS.

We praten met het ministerie en gemeenten over:

• een totaalverbod op PFAS;
• beter toezicht op PFAS;
• strengere handhaving op PFAS;
• vaker meten van PFAS, bijvoorbeeld in zwemwater.

6. Natuurlijke en duurzame oplossingen (SMART-project)

In het SMART-project onderzoeken we hoe we op duurzame, milieuvriendelijke manieren PFAS kunnen verwijderen. Dat doen we met hulp van de natuur en door bestaande drinkwaterzuiveringen ‘groener’ te maken. We kijken daarbij naar:

• natuurlijke filtratie, zoals duinzand;
• chemische behandelingen;
• bacteriën die PFAS afbreken;
• nieuwe stoffen die PFAS opnemen zonder schadelijke reststoffen.

Het project wordt geleid door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk onderzoek.

7. Samenwerking met Wetsus

Sinds 2025 werken we samen met Wetsus, een Europees onderzoeksinstituut voor duurzame watertechnologie in Leeuwarden. Wetsus heeft een nieuwe techniek ontwikkeld om PFAS uit water te verwijderen. Door samen te werken, kunnen we die techniek gaan gebruiken én verbeteren.

Samen zorgen we voor schoon water

Waternet doet er alles aan om PFAS uit zijn bronnen te halen waar we drinkwater van maken. Met slimme technieken, samenwerking en onderzoek zorgen we dat ons drinkwater veilig blijft. Nu en in de toekomst.