Waar komt ons drinkwater vandaan?

U draait uw kraan open en er komt helder en schoon water uit. Maar hoe maken we dat water eigenlijk? En waar komt het nou precies vandaan? We laten u stap voor stap zien waar het drinkwater van Waternet vandaan komt.

Stap 1: water winnen uit onze bronnen

Uw drinkwater komt uit twee bronnen. Ongeveer twee derde van ons drinkwater halen we uit het Lekkanaal bij Nieuwegein. Dit water zuiveren we daarna op een natuurlijke manier verder. Dat doen we in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Daarna gaat het naar onze zuivering in Leiduin bij Heemstede.

De rest van het drinkwater komt uit de Bethunepolder. Dit water zuiveren we eerst op een natuurlijke manier in de Waterleidingplas. Daarna gaat het naar onze zuivering in Weesperkarspel (Amsterdam-Zuidoost).

Bron 1: Lekkanaal bij Nieuwegein

Het Lekkanaal loopt ten oosten van Nieuwegein. Iets ten noorden van de Beatrixsluizen staan de gebouwen van Watertransportmaatschappij Rijn-Kennemerland (WRK). Waternet en waterbedrijf PWN werken hier samen.

We pompen water uit het Lekkanaal. Dit water kunnen we natuurlijk nog niet drinken. Er zitten nog veel te veel bacteriën en andere viezigheid in. Daarom moeten we het water verder schoonmaken.

Bron 2: Bethunepolder

De Bethunepolder is een ‘droogmakerij’: een stuk land dat vroeger een plas was. Hier komt water uit de grond omhoog. Dit noemen we kwelwater. We vangen dit water op en pompen het uit de polder. In onze zuivering in Loenderveen (bij Loenen aan de Vecht) krijgt het de eerste behandeling.

Soms hebben we extra water nodig. Bijvoorbeeld als het lang warm en droog is. Dan halen we niet alleen water uit de Bethunepolder, maar ook uit het Amsterdam-Rijnkanaal.

Lees meer over de Bethunepolder

Stap 2: Voorzuivering

Nadat we het water uit de bronnen hebben gehaald, halen we eerst de grotere stukjes vuil uit het water. We pompen het water in grote vijvers (links op de foto). Daar voegen we een speciale stof toe aan het water: ijzerchloride. Met draaiende scheppen zorgen we ervoor dat het water goed gemengd wordt. Door het ijzerchloride klonteren kleine stukjes vuil aan elkaar. Zo worden ze steeds groter en zwaarder. De zware deeltjes zakken naar de bodem van de bak. Daar halen we ze uit het water.

Het water is nu al een stuk schoner. Er zitten veel minder schadelijke stoffen in, zoals bacteriën en virussen. Ook ziet het water er een stuk beter uit. Het is niet langer bruin-groen. En je kunt er goed doorheen kijken! Maar voordat we het kunnen drinken, moet er nog heel wat gebeuren.

Stap 3: Filteren met zand en grind

Na de voorzuivering filteren we het water uit het Lekkanaal met zand. Anders mogen we het niet in de Amsterdamse Waterleidingduinen pompen. Bij het water uit de Bethunepolder slaan we deze stap over. De filtering met zand gaat zo:

Het water stroomt van boven naar beneden door een bak met zand. Onder het zand liggen meerdere lagen met grind. De bovenste laag grind bestaat uit kleine korrels, de onderste laag uit grotere korrels. Het zand en de kleine korrels filteren het water. De grotere korrels zorgen ervoor dat de kleine korrels op hun plek blijven liggen en niet in de opvangpijp terechtkomen.

Kleine stukjes vuil die te klein of niet zwaar genoeg waren om in de vorige stap naar de bodem te zinken, halen we zo uit het water. Wist u dat er nuttige bacteriën leven op het zand en in het grind? Ze gebruiken bepaalde stoffen uit het water als voedsel. Zo halen de bacteriën deze schadelijke stoffen uit het water. Zoals ammoniak. Op de foto wordt filter 37 doorgespoeld.

Naar de natuurlijke zuivering

Het water is weer een stukje schoner!

Het water uit het Lekkanaal pompen we nu naar de Amsterdamse Waterleidingduinen. Het water gaat door 3 grote pijpen van ongeveer 55 kilometer lang. Het water uit de Bethunepolder pompen we in de Waterleidingplas.

Een deel van het water uit het Lekkanaal pompen we naar PWN, het waterbedrijf van Noord-Holland. En een ander deel gaat naar grote bedrijven, zoals Tata Steel. Zij gebruiken dit ‘industriewater’ bijvoorbeeld om machines mee te koelen.

Lees meer over water pompen naar de duinen

Stap 4: Natuurlijk zuiveren in de Amsterdamse Waterleidingduinen

De Amsterdamse Waterleidingduinen zijn niet alleen een prachtig natuurgebied waar u kunt wandelen. We laten de natuur hier ook belangrijk werk doen: ons water verder zuiveren.

We pompen het water eerst in een grote vijver: de verdeelvijver. Via kanalen stroomt het water naar 40 kleinere, langgerekte vijvers: de infiltratiegeulen. Ze liggen op het hoogste deel van de Amsterdamse Waterleidingduinen. In de vijvers zakt het water langzaam in de grond. In de grond zit niet alleen zand, maar ook een laag klei. Het water zakt langzaam door het zand heen. Virussen en bacteriën blijven in het zand achter. Dankzij de kleilaag zakt het water niet te diep.

Lees meer over de Amsterdamse Waterleidingduinen

Via Oranjekom naar Leiduin

Een deel van het water komt na ongeveer 3 maanden vanzelf weer uit de grond omhoog in de lager gelegen delen van de AWD. Dit water vangen we op. Een ander deel van het water halen we uit de grond met opvangbuizen. Die zitten diep onder de grond. Het regenwater dat in de duinen valt komt ook hier terecht. In totaal komt ongeveer 15% van het water uit de lucht.

We slaan al het water op in de Oranjekom (foto). Dat is een grote plas. Vanuit het pompgebouw bij de Oranjekom gaat het water naar onze fabriek in Leiduin, vlakbij Heemstede. Daar maken we het verder schoon.

Lees meer over de Amsterdamse Waterleidingduinen

In de Waterleidingplas

Het water uit de Bethunepolder zuiveren we in de Waterleidingplas (foto). Dit is een speciaal deel van de Loenderveense plas. Water zakt hier door een laag zand. Net als in de duinen. Bacteriën en virussen halen we zo uit het water. Hierna pompen we het water naar onze zuivering in Weesperkarspel voor de volgende stap.

Lees meer over de Waterleidingplas

Stap 5: Nog een keer filteren met zand

Na de natuurlijke zuivering in de Waterleidingduinen of de Waterleidingplas komt het water aan bij onze hoofdzuiveringen in Leiduin (foto) of Weesperkarspel (Amsterdam-Zuidoost). Daar filteren we het water nog een keer met zand. Dat doen we om algen eruit te halen. Die groeien in het water dankzij het zonlicht dat erop valt. De zuivering gaat op dezelfde manier als Stap 3.

Stap 6: Schoonmaken met ozon

Ozon is een nuttig gas. De ozonlaag in onze atmosfeer houdt bijvoorbeeld veel schadelijke straling van de zon tegen. Bij het maken van drinkwater gebruiken we ozon om water verder te zuiveren.

Het water stroomt door een grote kelder: de ozonkelder. We voegen ozon aan het water toe. Via draaiende schijven (foto) komt de ozon als kleine belletjes in het water terecht. De kelder bestaat uit meerdere kamers die met elkaar verbonden zijn. Door de schotten tussen deze kamers stroomt het water erg langzaam. Door deze indeling en de kleine belletjes kan het ozongas goed met het water mengen. De ozon maakt schadelijke stoffen kapot. Denk aan bestrijdingsmiddelen, bacteriën en virussen. Het water blijft altijd langer dan 15 minuten in de ozonkelder. Zo kan het ozongas goed zijn werk doen.

Dankzij de ozon verbetert de kwaliteit van het water. Het smaakt en ruikt al een stuk beter. Ook de kleur van het water is beter geworden.

Stap 7: Kalk uit het water halen

Het water is ondertussen best schoon, maar nog wel erg hard. Daarmee bedoelen we dat er veel kalk in zit. Dat is slecht voor apparaten, zoals uw wasmachine en uw waterkoker. Hard water is ook schadelijk voor waterleidingen. En u proeft het ook. Daarom maken we het water zacht.

We pompen het water in grote vaten (foto). In de vaten zitten korrels calciet. Dit zijn een soort zandkorrels met de vorm van kleine kristallen. We voegen vloeibaar natronloog aan het water toe. Door het natronloog slaat de kalk in het water neer op het calciet. Het blijft er dus aan vast zitten. Zo ontstaan er grotere korrels. En die kunnen we weer makkelijk afvoeren. Het overgebleven water bevat veel minder kalk. Het heeft nu een hardheid van 7.8 dH (Duitse graden). Dat is vrij zacht water.

Stap 8: Filteren met koolstof

We hoeven nu alleen nog de laatste schadelijke stoffen uit het water te halen. Dat doen we met koolstof. Dat gaat zo:

We pompen het water in grote, ondiepe bakken. In de bakken ligt een laag met speciale filters. In de filters zitten stukjes kool met hele kleine gaatjes. Het oppervlak van een kooldeeltje is daardoor heel groot. 1 gram kool heeft een oppervlakte van bijna een voetbalveld! Schadelijke stoffen, zoals medicijnresten en bestrijdingsmiddelen, blijven daarom hangen in het koolfilter. Nuttige bacteriën in het filter breken ze daar af. Deze bacteriën hebben veel zuurstof nodig, vooral in de zomer. Daarom voegen we in de zomer extra zuurstof toe.

Op de foto wordt één van de koolfilters bijgevuld met verse kool.

Stap 9: Langzaam filteren met zand

We willen zeker weten dat iedereen het water veilig kan drinken. Daarom filteren we het water nog een keer met speciaal, fijn zand. Het water stroomt langzaam door grote tanks met dit fijne zand. Het zand houdt de laatste deeltjes tegen. Deze deeltjes zijn nog overgebleven na het filteren met koolstof. Het zand houdt ook overgebleven bacteriën tegen. En andere stoffen waar mensen ziek van kunnen worden. Het water in de foto is zó helder, dat het net een spiegel is. Het water is nu veilig om te drinken. En van de beste kwaliteit!

Stap 10: Uit uw kraan!

Dat was het dan! Het water is ruim 3 maanden onderweg geweest. Voor we dit verse drinkwater bij u thuis bezorgen, bewaren we het nog héél even. Dat doen we in 2 grote vaten waar samen 13 miljoen liter in kan! Omdat we overdag veel meer water gebruiken dan ’s nachts, hebben we een voorraad nodig. Dankzij de voorraad kunnen we ’s nachts gewoon doorgaan met drinkwater maken. Ook al pompen we dan minder water in de leidingen.

Krijg ik rivierwater of grondwater?

Woont u ten westen van de Amstel? Dan krijgt u water uit het Lekkanaal dat in de Amsterdamse Waterleidingduinen en in onze fabriek in Leiduin is gezuiverd. Woont u ten oosten van de Amstel? Dan krijgt u water uit de Bethunepolder dat in de Waterleidingplas en onze fabriek in Weesperkarspel is gezuiverd.

Waar uw water ook vandaan komt: het heeft een hardheid van 7.8 dH. Dat is vrij zacht. Het water heeft daarnaast een uitstekende kwaliteit. We controleren het elke dag op meerdere punten.

Wat doen we met het vieze water dat overblijft?

Het klinkt misschien gek, maar voor het maken van drinkwater is veel water nodig. Bij veel stappen blijft bijvoorbeeld vies water over. Ook gebruiken we water om de filters schoon te spoelen. We gooien dit vieze water niet weg. Met 14 zandfilters (foto) maken we het schoon. Zó schoon dat we het bij stap 5 weer kunnen gebruiken. We maken er uiteindelijk dus drinkwater van! Zo gaat geen druppel verloren.

Cookies