Nieuwe Sanitatie

De circulaire afvalwaterketen

19 maart 2020

Zowel het waterschap AGV als de gemeente Amsterdam willen de afvalwaterketen innovatief benutten als een systeem dat niet alleen water transporteert, maar dat ook functioneert als een potentiële energie- en grondstoffenbron. Afvalwater bevat namelijk nuttige grondstoffen, zoals fosfaat, en het bevat energie in de vorm van biogas en warmte. Als we die benutten draagt de watercyclus bij aan de overgang naar een circulaire economie

Hergebruiken

Nieuwe Sanitatie draait om het maximaal terugwinnen en lokaal hergebruiken van grondstoffen en energie. Daarvoor moet het afvalwater in de huizen worden gescheiden in een zwarte waterstroom (uit de toiletten) en een grijze (uit de badkamer, wasmachine etc.). Daarvoor wordt het traditionele vuilwaterriool vervangen door een meervoudig rioleringssysteem, dat bestaat uit een vacuümleiding met een kleine diameter voor de geconcentreerde inzameling van zwart water en een vrij-vervalleiding voor grijs water. Door deze manier van inzamelen is een efficiënte lokale waterbehandeling mogelijk en kunnen grondstoffen (fosfaat), warmte en energie (biogas) maximaal worden teruggewonnen en lokaal worden hergebruikt. Dat levert in de eerste plaats grondstoffen en energie op maar bespaart daarnaast ook energie omdat afvalwater niet meer over lange afstanden hoeft te worden verpompt.

Het principe van Nieuwe Sanitatie.

Voordelen

Nieuwe sanitatie heeft de volgende voordelen:

Eindige grondstoffen zoals fosfaat met een hoog rendement kunnen worden teruggewonnen.

De productie van biogas verloopt efficiënt, doordat zwart water geconcentreerd wordt ingezameld.
Een drinkwaterbesparing tot 30% is mogelijk door de toepassing van vacuümtoiletten en vacuümriolering.
De verwerking van groente- en fruitafval uit de keuken via het vacuümriool en de lokale zuivering wordt mogelijk.
Een betere verwijdering van microverontreinigingen wordt mogelijk (al is daarvoor nog wel nader onderzoek nodig).
Het lokale hergebruik van grijs water wordt gemakkelijker door de zuivering via een helofytenfilter (voor Amsterdam is dit niet relevant, maar het is in veel andere gebieden/landen wel van belang).

Thermische energie uit het gezuiverde grijze afvalwater kan worden teruggewonnen en weer in de wijk worden hergebruikt via een lage-temperatuurwarmtenet.

Nader uitzoeken

Voor een brede uitrol van Nieuwe Sanitatie moeten de volgende vraagstukken nog wel verder worden onderzocht:

Uit de evaluatie van een project in Sneek is gebleken dat Nieuwe Sanitatie vooralsnog leidt tot hogere investeringen en mogelijk tot meerkosten voor beheer en onderhoud dan traditionele oplossingen.

De lokale zuivering en de vacuümriolering voor een wijk, zoals die bijvoorbeeld in Buiksloterham zijn gerealiseerd, moeten voldoen aan stedenbouwkundige en architectonische eisen en aan de eisen die worden gesteld aan de beeldkwaliteit.
De goede werking van het lokale afvalwatersysteem hangt samen met het gedrag van bewoners. Het juiste gebruik van voorzieningen, zoals het vacuümtoilet, schoonmaakmiddelen en eventueel een voedselrestenvermaler, is van doorslaggevend belang. Daarom is dit een belangrijke onderzoeksvraag.